سیستم خنک کننده خودرو یکی از اجزای کلیدی و ضروری ماشین است که وظیفه ی مهمی در حفظ عملکرد بهینه موتور دارد. این سیستم با کنترل دما و جلوگیری از افزایش یا کاهش بیش از حد آن، شرایط مناسب برای عملکرد صحیح موتور و اجزای مختلف آن را فراهم می آورد. در این مقاله به بررسی نحوه عملکرد این سیستم و اهمیت آن در کارکرد خودرو خواهیم پرداخت.
سیستم خنک کننده خودرو چیست؟
سیستم خنک کننده خودرو یکی از اجزای حیاتی خودرو است که وظیفه دارد دمای موتور را در حد نرمال و مناسب نگه دارد. دمای نرمال موتور، دمایی است که موتور در آن بهترین عملکرد را از خود نشان می دهد. بنابراین، لازم است که این دما همواره در محدوده مطلوب باقی بماند و از افزایش یا کاهش زیاد آن جلوگیری شود. اگر دمای موتور بیش از حد بالا برود، قطعاتی مانند واشر سرسیلندر و سوپاپ ها ممکن است دچار آسیب شوند و مشکلات جدی ایجاد کنند. به همین دلیل، عملکرد صحیح سیستم خنک کننده خودرو موجب می شود که موتور در دمای ایده آل کار کند و خودرو عملکرد بهتری داشته باشد.
چرا باید از سیستم خنک کننده خودرو استفاده کرد؟
موتور خودروها قادر به تحمل دمای خاصی است که معمولاً حدود ۴۰۰ درجه فارنهایت می باشد. علی رغم پیشرفت های تکنولوژی و مدرن شدن خودروها، یکی از چالش های اصلی موتورهای احتراق داخلی، تولید گرمای اضافی و بی فایده است. شاید جالب باشد بدانید که بیش از ۷۰ درصد سوخت مصرفی در خودروها پس از احتراق به گرما تبدیل می شود و تنها ۳۰ درصد آن به انرژی مکانیکی تبدیل می شود که موتور را به حرکت در می آورد. بخشی از گرمای تولید شده در سیلندرها توسط سیستم اگزوز از موتور خارج می شود، اما مقداری از آن به داخل موتور نفوذ کرده و دمای پیشرانه خودرو را بالا می برد. این افزایش دما ممکن است باعث خرابی موتور شود، به همین دلیل سیستم خنک کننده خودروها اهمیت زیادی دارد. مقاله افزایش بهره وری مصرف سوخت خودرو را مطالعه کنید.
این سیستم مسئول حفظ دمای موتور در حد مناسب است. به عبارت ساده تر، وظیفه سیستم خنک کننده خودرو این است که دمای محفظه احتراق را در حدی نگه دارد که احتراق بهینه و با کمترین آلودگی انجام شود و همچنین از داغ شدن بیش از حد موتور که ممکن است بر عملکرد روغن موتور تاثیر منفی بگذارد، جلوگیری کند. علاوه بر این، تنظیم دمای موتور در سطح مطلوب موجب کاهش فرسایش قطعات و اجزای موتور می شود. بنابراین، هدف اصلی سیستم خنک کننده خودرو این است که دمای موتور را در محدوده ای ثابت و ایمن حفظ کند.
انواع سیستم خنک کننده و عملکرد آنها
سیستم خنک کننده موتور با هوا
در سیستم خنک کننده موتورها که از هوا برای کاهش دمای موتور استفاده می شود، بیشتر در موتورسیکلت ها و موتورهایی با تعداد سیلندر کمتر کاربرد دارد. در این سیستم، پره هایی بر روی بدنه موتور و سر سیلندر نصب می شود که وظیفه انتقال حرارت را بر عهده دارند. هوای محیط از طریق این پره ها حرارت موتور را جذب کرده و به فضا منتقل می کند. جریان هوا می تواند به طور طبیعی یا با استفاده از فن انجام گیرد. این نوع سیستم خنک کننده خودرو به ویژه در موتورسیکلت های با حجم موتور پایین رایج است. با اینکه موتور های هوا خنک به دلیل هزینه کمتر و نیاز به تعمیرات و نگهداری کمتر محبوب هستند، اما یکی از دلایل اصلی عدم استفاده از این سیستم ها در خودروها، مسائل زیست محیطی مانند آلودگی هوا و آلودگی صوتی است.
سیستم خنک کننده موتور با آب
در سیستم خنک کننده خودرو با آب، مایع خنک کننده در بخش های مختلف موتور جریان می یابد و حرارت موتور را جذب می کند. این مایع سپس از طریق رادیاتور به هوا منتقل می شود. این سیستم به عنوان رایج ترین نوع خنک کننده در خودروهای بنزینی و دیزلی شناخته می شود. در خودروهای قدیمی از کاربراتور برای این منظور استفاده می شد، اما خودروهای جدید از سیستم رادیاتور بهره می برند.
اجزای سیستم خنک کننده خودرو
سیستم خنک کننده خودرو شامل اجزای اصلی زیر است:
فن خنک کننده: وظیفه این قطعه، ایجاد جریان هوا برای کاهش دمای آب در رادیاتور است.
موتور فن: این بخش مسئول حرکت دادن فن به منظور تهویه هوا است.
رادیاتور: در این قسمت، آب داغی که از موتور خارج می شود، سرد می شود تا به سیستم بازگردد.
پمپ آب: این قطعه باعث می شود آب به طور منظم در سیستم حرکت کرده و فشار مورد نیاز را تأمین کند.
ترموستات: این قطعه با توجه به دمای موتور، مسیر جریان آب را تنظیم می کند.
لوله های آب: این لوله ها به آب این امکان را می دهند که از بخش های مختلف موتور عبور کرده و گرمای اضافی را جذب کنند.
پمپ آب یا واتر پمپ چیست و چه کاری بر عهده دارد؟
واتر پمپ یا پمپ آب، مشابه با قلب انسان، مسئول به گردش درآوردن آب در سیستم خنک کننده خودرو است. این پمپ آب سرد را از قسمت زیرین رادیاتور به سمت موتور هدایت می کند و نیروی لازم برای پمپاژ آب را از طریق تسمه ای که به میلنگ متصل است، تامین می نماید.
پروانه یا فن چیست و چه وظیفه ای بر عهده دارد؟
پروانه یا فن برقی انرژی خود را از باتری خودرو می گیرد. زمانی که دمای آب سیستم خنک کننده خودرو بالا می رود، سنسور دمایی که به ECU یا کامپیوتر خودرو متصل است، سیگنال روشن شدن فن را ارسال می کند. با روشن شدن فن، جریان هوا به داخل پره های آلومینیومی هدایت می شود تا دمای آب رادیاتور سریع تر کاهش یابد. پس از اینکه دما به سطح مطلوب رسید، فرمان خاموش شدن از طرف کامپیوتر خودرو ارسال می شود و فن خاموش می گردد. راههای افزایش طول عمر باتری خودرو را در مقاله ای به طور کامل توضیح داده ایم. در صورت نیاز مطالعه کنید.
عیب یابی سیستم خنک کننده خودرو
وظیفه سیستم خنک کننده خودرو، جلوگیری از افزایش دمای موتور و قطعات متحرک آن است. خرابی این سیستم می تواند منجر به آسیب های جدی به خودرو شود. زمانی که نشانگر دمای موتور بیش از حد بالا رود، باید موارد زیر را برای بررسی سیستم خنک کننده خودرو چک کنید:
- پایین بودن سطح مایع خنک کننده: اولین کاری که باید انجام دهید، بررسی سطح مایع خنک کننده در مخزن کنار رادیاتور است. توجه داشته باشید که در زمان گرم بودن موتور، از باز کردن درب رادیاتور خودداری کنید. این مشکل ممکن است ناشی از سوراخ شدن رادیاتور، شلنگ ها یا خرابی درب رادیاتور باشد.
- انسداد منافذ رادیاتور: منافذ رادیاتور می توانند با رسوب املاح آب مسدود شوند. در این صورت، گرمای موتور افزایش می یابد و فن همیشه روشن است، اما آمپر دما پایین نمی آید. همچنین در صورت انسداد منافذ، گردش آب در رادیاتور مختل می شود و برخی قسمت ها داغ و برخی سرد می مانند.
- خرابی فن های خنک کننده: فن های خنک کننده ممکن است به دلایل مختلفی مانند خرابی سیم ها یا مشکل در سیم پیچ ها، نتوانند درست کار کنند یا به اندازه کافی دور نزنند.
- خرابی ترموستات: ترموستات ممکن است بعد از مدتی کارکرد ضعیف شود و نتواند به درستی مسیر آب را باز و بسته کند. این مشکل باعث می شود که آب نتواند به درستی گردش کند و فرآیند خنک سازی انجام نشود.
- خرابی سنسور دمای آب: سنسور دمای آب اگر خراب شود، ممکن است اطلاعات غلطی به سیستم ارسال کند و باعث شود که فن ها به درستی کار نکنند. این مشکل می تواند باعث افزایش بی رویه دمای مایع خنک کننده و آسیب به موتور شود.
- عملکرد ضعیف واتر پمپ: واتر پمپ ها بعد از مدتی ممکن است عملکرد خود را از دست بدهند. همچنین خرابی تسمه یا شل بودن آن می تواند باعث کاهش گردش آب در سیستم خنک کننده خودرو شود. از نشانه های خرابی واتر پمپ، بالا رفتن دمای موتور و سرد بودن رادیاتور است.
- خرابی فشنگی آمپر آب: گاهی اوقات خرابی فشنگی آمپر دمای آب می تواند باعث اشتباه در نمایش دمای واقعی آب شود، در حالی که در عمل دما تغییر نکند.
- ضعیف شدن اتصال بدنه: اتصال بدنه در خودرو به قطب منفی باتری متصل است و ضعیف شدن این اتصالات به دلیل رسوب و سولفات می تواند باعث بروز مشکلاتی در نمایش دمای آب و عملکرد فن ها شود.
- خرابی موتور خودرو: سوختن واشر سرسیلندر یا تاب برداشتن سرسیلندر می تواند باعث ورود آب به داخل سیلندرها شود. این آب در فرآیند احتراق بخار می شود و از اگزوز خارج می گردد. از نشانه های این مشکل، خروج بخار آب و رطوبت از اگزوز است که می توان آن را با دست حس کرد.
آیا با راهکارهای افزایش کارایی خودرو آشنا هستید؟ مقاله لینک شده را مطالعه کنید تا خودرو شما کارایی بیشتری داشته باشد.
جمع بندی
در این مقاله از فروشگاه آنلاین لوازم یدکی خودرو کارینوپارت ابتدا به توضیح نحوه کارکرد سیستم خنک کننده خودرو پرداخته ایم. سپس به دلایل استفاده از این سیستم اشاره کرده و انواع مختلف سیستم های خنک کاری خودرو را بررسی کرده ایم. برای هر یک از این سیستم ها، نحوه عملکرد آن ها به صورت جداگانه توضیح داده شد. در پایان، اجزا و قطعات مختلف این سیستم و عملکرد هرکدام به طور مختصر بیان گردید تا شما بتوانید آشنایی بیشتری با اجزاء و نحوه کار سیستم خنک کننده خودرو پیدا کنید.
فروشگاه لوازم یدکی کارینوپارت
در فروشگاه آنلاین لوازم یدکی کارینوپارت انواع قطعات و لوازم یدکی برلیانس، لوازم یدکی شاهین، لوزم یدکی آریو، لوازم یدکی پراید، لوازم یدکی چانگان، لوازم یدکی تیبا و لوازم یدکی اطلس با بهترین قیمت به فروش می رسد. در کارینوپارت می‌توانید تمامی قطعات مورد نیاز خودرو، از قطعات فنی و موتوری خودرو گرفته تا قطعات بدنه خودرو، انواع چراغ خودرو، قطعات جلوبندی و تعلیق، و همچنین قطعات برقی خودرو را با خیال راحت تهیه کنید. تمامی محصولات این فروشگاه کاملاً اورجینال بوده و با ضمانت اصالت کالا به شما ارائه می‌شوند. اگر به دنبال لوازم یدکی با کیفیت و قابل اعتماد برای خودروی خود هستید، کارینوپارت انتخابی مطمئن و هوشمندانه است.
